„...Sandomierz położony na wysokiej górze, z wielką trudnością mógł być zaopatrywany
w dostateczną ilość wody, jakiej potrzebował na swój konieczny użytek, co się i za naszych czasów praktykuje. Temu niedostatkowi pragnąc zaradzić Zygmunt I, polecił urządzić wodociągi od źródeł poniżej miasta płynących, któreby dostarczały wody dla mieszkańców wewnątrz murów fortecznych. Widać że temi wodociągami przypływała woda obfita, skoro rzeczony monarcha pozwolił jej używać do browarów piwnych, z tym warunkiem, ażeby za to piwowarzy od każdego waru piwa po groszy

Fragment z „Monografii Sandomierz” ks. Melchiora Bulińskiego.

W 1964 r. na Starym Mieście rozpoczęto prace związane z likwidacją podziemnych wyrobisk
i korytarzy, które stanowiły dla Sandomierza bardzo poważne zagrożenie. Część wyrobisk ze względów konstrukcyjnych została zlikwidowana, część po zabezpieczeniu stanowi dziś „Podziemną trasę turystyczną”. Osunięcie skarpy wschodniej na wiosnę 1967 roku stało się kolejnym zagrożeniem dla Sandomierza. Rozpoczęły się zakrojone na szeroką skalę prace remontowo-konserwatorskie trwające kilkanaście lat. Między innymi: wymieniono instalację techniczną, przebrukowano wszystkie ulice, zaś płytę Rynku wyłożono dolomitem.

W planach inwestycyjnych Sandomierza zamieszczonych w Biuletynie Informacji Publicznej czytamy:

„...W odniesieniu do projektów dotyczących sandomierskiej Starówki i Bulwaru Piłsudskiego,
to planowane jest złożenie wspólnego, wielobranżowego wniosku, którego najważniejszą częścią będzie wymiana i modernizacja istniejącego uzbrojenia wodno-kanalizacyjnego w obrębie Starego Miasta (w celu maksymalnego ograniczenia nieszczelności), likwidacja zbiornika wody p. poż.
o objętości ok. 100 m3 usytuowanego pod płytą Rynku, wymiana nawierzchni na Starówce oraz rewitalizacja terenów nadwiślańskich przylegających do Starego Miasta. Ponadto przewidywana jest modernizacja oświetlenia (w tym iluminację obiektów zabytkowych) oraz konserwacja
i rewaloryzacja zachowanych fragmentów murów obronnych z ich częściowym odtworzeniem. Zakres obu projektów obejmował będzie elementy dostosowawcze do potrzeb ruchu turystycznego oraz osób niepełnosprawnych. Realizacja projektu jest determinowana warunkami hydrogeologicznymi sandomierskiego wzgórza: tiksotropowe właściwości lessu (polegające na jego uplastycznianiu się pod wpływem wilgoci) w połączeniu z wyeksploatowaną (budowaną w latach 1950-1960), nieszczelną siecią kanalizacyjną i niekontrolowanym spływem wód deszczowych stanowią poważne zagrożenie nie tylko dla zabytkowych obiektów w obrębie sandomierskiej Starówki, ale i dla całej skarpy na której jest ona położona. Ponadto celem projektu jest poszerzenie i uatrakcyjnienie oferty turystycznej Sandomierza poprzez zagospodarowanie zaniedbanych i zdegradowanych terenów, niegdyś pełniących funkcje rekreacyjne...”

Wszystkie prace założone w planach inwestycyjnych miasta są koniecznością.
Zagrożenie istnieje nadal, tym bardziej, że skarpa kryje nadal wiele tajemnic i niejasności. Być może prócz likwidacji zbiornika pod płytą rynku należy zlikwidować bądź właściwie zabezpieczyć piwnicę pod figurą Najświętszej Marii Panny ufundowaną w 1772 roku na pamiątkę odbytych wówczas misji?, być może należy uważnie przyglądnąć się źródłom sączącym się ze skarpy wschodniej, które nie zamarzają nawet w najbardziej tęgi mróz? Być może należy powrócić do wspomnień i opisów z „Monografii Sandomierza” ks. Melchiora Bulińskiego - do „zapomnianych” wodociągów wybudowanych dzięki królowi Stefanowi Batoremu. Ale czy tylko do wspomnień?
Te wodociągi istniały i istnieją nadal. Kryje je sandomierska skarpa. Nie doprowadzają już wody jak niegdyś, lecz stanowią niekontrolowane zdradliwe korytarze, którymi woda się sączy drążąc sandomierskie wzgórze.

Ktoś powie... to tylko wspomnienia niczym nie poparte..., jedynie cytat z książki.
Otóż niekoniecznie. Najlepszym na to dowodem są fotografie.

Prezentujemy Państwu zdjęcia sprzed 29 lat nigdzie nie pokazywane i nie publikowane.
Ciekawi jesteśmy, czy jeszcze ktoś to zarejestrował. Pokazany na fotografii „otwór” to właśnie drewniany wodociąg biegnący przez Rynek. W latach 70-tych nie został zlikwidowany i leży spokojnie do dziś. Na kolejnych zdjęciach doskonale widać jego średnicę i głębokość na jakiej jest położony.