Pierwsza wojna światowa zakończyła się 11 listopada 1918 r. z chwilą podpisania przez Niemcy rozejmu w lasku Compiégne pod Paryżem. Był to przełomowy moment nie tylko w dziejach całej Europy, ale i Polski.

Dzień wcześniej powrócił do Warszawy Józef Piłsudski, komendant I Brygady Legionów, internowany od lipca
1917 r. przez Niemców w Magdeburgu. Przed domem, w którym mieszkał, zebrały się tłumy, a do jego mieszkania zaczęli przychodzić przedstawiciele różnych partii. Na wieść o powrocie Piłsudskiego, Ignacy Daszyński wraz z całym rządem 11 listopada przyjechał do Warszawy. Tego samego dnia Józef Piłsudski otrzymał z rąk Rady Regencyjnej władzę wojskową i rozpoczął konsultacje z przedstawicielami stronnictw politycznych w sprawie utworzenia koalicyjnego rządu.
14 listopada, nowym dekretem Rada Regencyjna postanowiła się rozwiązać i całą władze w państwie przekazała Piłsudkiemu, ustanawiając urząd naczelnika państwa. Naród polski uświadomił sobie w całej pełni odzyskanie niepodległości. Wielka radość zapanowała wśród Polaków. Na ulicach i rynkach miast gromadziły się wiwatujące tłumy.
Wraz z manifestacjami i pochodami trwała akcja rozbrajania Niemców w Królestwie Polskim. Za zgodą Polaków Józef Piłsudski nadzorował pierwsze wybory do sejmu, przy pomocy polityków Ignacego Daszyńskiego i Jędrzeja Moraczewskiego oraz doprowadził do tego, że po 123 latach zaborów Rzeczpospolita Polska znowu została uznana przez cały świat.

1918 listopad 11, Warszawa - Dekret Rady Regencyjnej do narodu polskiego o przekazaniu władzy wojskowej Józefowi Piłsudskiemu

Wobec grożącego niebezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, dla ujednostajnienia wszelkich zarządzeń wojskowych i utrzymania porządku w kraju, Rada Regencyjna przekazuje władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich, jej podległych, Brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu.
     Po utworzeniu Rządu Narodowego, w którego ręce Rada Regencyjna, zgodnie ze swymi poprzednimi oświadczeniami, zwierzchnią władzę państwową złoży, Brygadier Józef Piłsudski władzę wojskową, będącą częścią zwierzchniej władzy państwowej, temuż Rządowi Narodowemu zobowiązuje się złożyć, co stwierdza podpisaniem tej odezwy.

Aleksander Kakowski, Józef Ostrowski,
Zdzisław Lubomirski, Józef Piłsudski

"Dziennik Praw Państwa Polskiego" 1918, nr 17, poz. 38

1918 listopad, Warszawa - Pismo Rady Regencyjnej do Naczelnego Dowódcy Wojsk Polskich
Józefa Piłsudskiego składającego w jego ręce władzę państwową

Do Naczelnego Dowódcy Wojsk Polskich Józefa Piłsudskiego.
     Stan przejściowy podziału zwierzchniej władzy państwowej, ustanowiony odezwą z dnia 11 listopada 1918 roku,
nie może trwać bez szkody dla powstającego Państwa Polskiego.
     Władza ta powinna być jednolita.
     Wobec tego, kierując się dobrem Ojczyzny, postanawiamy Radę Regencyjną rozwiązać, a od tej chwili obowiązki nasze i odpowiedzialność względem narodu polskiego w Twoje ręce, panie Naczelny Dowódco, składamy do przekazania Rządowi Narodowemu.

Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski
Józef Ostrowski

"Dziennik Praw Państwa Polskiego" 1918, nr 17, poz. 39

Dzień 11 listopada został ustanowiony - ustawą Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z 1937 r. - polskim świętem narodowym i pozostawał oficjalnie świętem państwowym RP do roku 1944. W roku 1945 komunistyczne władze PRL jako święto państwowe ustanowiły dzień 22 lipca. Święto Niepodległości, obchodzone w dniu 11 listopada, zostało przywrócone przez Sejm RP dopiero w roku 1989. W tym dniu Polska oddaje też hołd marszałkowi J. Piłsudskiemu, spoczywającemu w krypcie pod wieżą Srebrnych Dzwonów w podziemiach Katedry Wawelskiej.

 foto:ze zbiorów Marii Cybulskiej

Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku. Serce Piłsudskiego zostało złożone w grobie jego matki w Wilnie, a ciało jego spoczywa obok królów polsko-litewskich w katedrze na Wawelu w Krakowie. Dwa cytaty z jego ukochanego poety, Juliusza Słowackiego, na grobie, który kryje jego serce, na cmentarzu na Rossie w Wilnie, świadczą o tym, czym był duch tego wielkiego człowieka: